De nieuwe criteria voor de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)

Sinds 1 juli 2022 gelden nieuwe regels voor de RI&E. In feite zijn ze heel eenvoudig. De ‘systeem-RI&E’ komt overeen met een audit op het Arbobeleid. De scope-RI&E gaat dieper in op een specifiek thema. Het Arbobeleid start altijd met de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) om de gezondheid, werkstress en arbeidsveiligheid in kaart te brengen.

Wat is een RI&E?

De stappen voor de systeem RI&E

Voorbereiding

• Kies een afdeling, groep of organisatie waar veranderingen hebben plaats gevonden.
• Beschrijf de veranderingen die van invloed zijn op de veiligheid, gezondheid en werkstress.
• Stuur vooraf een mail met de vraag naar de nodige informatie: verzuimcijfers, functie omschrijving preventiemedewerker, rapporten of onderzoeken die eerder zijn gedaan: preventief medisch onderzoek, arbeidsgezondheidskundig onderzoek, vertrouwenspersoon meldingen, ongeval meldingen, meldingen gevaarlijke situaties, verzuimcijfers, noodplannen, onderhoud arbeidsmiddelen, voorlichting schema’s, opleiding overzichten etc.
• Plan een dag in om alle stukken te beoordelen.

Arbocatalogus

• Beoordeel de stukken en vergelijk ze met de thema’s in de Arbo catalogus, cao, richtlijn nachtwerk, richtlijn privé-werk balans, richtlijn werkdruk, basis inspectiemodule werkdruk ongewenst gedrag, zelfinspectie tools, basis inspectiemodule gevaarlijke stoffen etc.
• Geef antwoord op de vragen in een tabel: Welke thema’s zijn bekend, relevant en onderzocht? Welke nog niet?
• Geef antwoord op de vragen en zet deze om in een advies, waarin je antwoord geeft op welke thema’s de groep, afdeling of organisatie een verdiepende (scope) RI&E moet uitvoeren.

Preventie

• Hoeveel preventiemedewerkers zijn aangewezen? Vraag naar de functie omschrijving. Staan de vier wettelijke taken in de functie omschrijving? Hebben ze kennis van de thema’s (risico’s) die relevant zijn? Zo niet, dan adviseer je hoe ze wel aan de kennis kunnen komen. Vervolgens adviseer je hoe ze op de hoogte blijven van de nieuwe richtlijnen of maatregelen.

Verzuimbegeleiding

• Hoe is de verzuimbegeleiding geregeld? Via een maatwerk of vangnetregeling?
  1. Maatwerkregeling: je vraagt naar de namen van de Arbo Kerndeskundigen. Je checkt of zij gecertificeerd zijn. Zo niet, dan geef je advies aan de organisatie dat zij met gecertificeerde Arbo Kerndeskundigen moeten werken of adviseer je dat ze over kunnen stappen naar de vangnetregeling.
  2. Vangnetregeling: je vraagt naar de naam van de Arbodienst. Je checkt of zij gecertificeerd zijn. Zo niet, dan geef je advies om over te stappen naar een gecertificeerde Arbodienst of overgaan naar de maatwerkregeling.

Noodplannen

• Hoe is de bedrijfshulpverlening geregeld? Via een eigen organisatie of uitbesteed? Bij uitbesteding kijk je naar het contract. Zijn de belangrijkste zaken opgenomen. Denk aan oefeningen, onderhoud EHBO koffers, contact met brandweer, etc. Hoe vaak is een oefening gedaan? Is deze geëvalueerd? Is daar een verslag van? Hoe worden de mensen opgeleid? Als je kijkt naar de thema’s die relevant zijn voor deze organisatie, is de opleiding dan voldoende? Geef advies over welke thema’s verdiepende kennis nodig is.

Bijzondere groepen en het arbeidsgezondheidskundig onderzoek

• Zijn er nog rest risico’s? Bijvoorbeeld het risico op werken met suikerziekte in de nacht? Stel dan een advies op voor deze mensen, zodat zij een arbeidsgezondheidskundig onderzoek kunnen plannen met de bedrijfsarts. Het gaat veelal om persoonsgebonden eigenschappen die extra aandacht vragen. Denk aan bijzondere groepen of zwangeren. Stel een advies op voor arbeidsgezondheidskundig onderzoek en adviseer om een bedrijfsarts mee te laten kijken met het advies.

Tot slot stel je een rapport op, waarin je eveneens aandacht besteed aan de risico factoren. Basisrisicofactoren (BRF’s) zijn de meer structureel aanwezige grondoorzaken van feitelijk onveilige situaties. Dit voorkomt symptoom bestrijding.

Scope RI&E

Daarnaast geef je advies over de scopetoets. Dit is een advies of de RI&E afdoende ingaat op alle risico’s die zich voor kunnen doen: is de inventarisatie goed verricht, is de blootstelling op de juiste manier vastgesteld (bijv. met gevalideerde metingen), is de beoordeling van de risico’s goed uitgevoerd en zijn de juiste risicobeperkende maatregelen opgenomen?

De scopetoets valt binnen de scope van de arbokerndeskundige en wordt afgedekt door het expertisegebied van de arbokerndeskundige zoals uitgewerkt in Tabel 2 (hogere veiligheidskunde, arbeidshygiëne of arbeids- en organisatiekunde). Naar aanleiding van zowel de systeem- en de scopetoets brengt hij-zij een advies uit over de RI&E.

Voorbeelden

Stel dat je in een organisatie werkt met 45 mensen. 22 mensen werken op kantoor en de rest op een bouwlocatie. Dan heb je twee groepen. Voor de mensen op kantoor zijn twee gevaren relevant: beeldschermwerk en werkdruk/PSA. Voor de mensen op de bouwplaats kan een hele lijst aan gevaren meespelen. Let op! Gevaren zijn NIET hetzelfde als risico’s. Om te bepalen of een gevaar een risico is, zijn drie zaken van belang: blootstelling, effect en kans.

• Werkdruk?

Om de kans in te schatten vraag je naar de verzuimcijfers. Als daaruit blijkt dat 8 mensen zich ziek melden door werkdruk, dan kun je stellen dat werkdruk een risico is.

Advies: Dan is een ‘scope’ RI&E PSA (artikel 2.15) nodig.

• Arbeidsmiddelen?

Vervolgens kijk je naar de 2e groep. Stel dat meerdere mensen in de 2e groep werken met arbeidsmiddelen en letsel hebben opgelopen. Dan is dat een thema om aan te pakken.

Advies: scope RI&E arbeidsmiddelen (art. 7.3) nodig.

Voor de RI&E-PSA vraag je een Arbeids- & Organisatiedeskundige (A&O) om advies. Voor de RI&E arbeidsmiddelen vraag je een Hogere Veiligheidskundige (HVK) om hulp.

Beheersmaatregelen

Vervolgens kijk je samen met de mensen naar beheersbare maatregelen. Zo is paarden fluisteren misschien heel leuk voor een teamuitje, maar niet effectief tegen werkdruk. Of is een instructie een snelle actie, maar niet effectief als de arbeidsmiddelen verouderd zijn. Dan kijk je of de maatregelen effectief zijn voor de meeste groepsleden.

Arbeidsgezondheidskundig onderzoek

Wanneer persoonsgebonden factoren meespelen kan een arbeidsgezondheidskundig onderzoek (AGO ook bekend als PMO) uitkomst bieden. De medewerkers ontvangen tijdens een onderzoek persoonlijk advies gericht op hun situatie. Het advies stel je samen met de bedrijfsarts op. Het AGO is een verplicht onderdeel van de RI&E. Zonder AGO voldoet de RI&E niet aan de wettelijke eisen.

Voorlichting over risico’s

Tot slot geef je advies hoe de organisatie iedereen kan informeren over de risico’s.

Meer informatie:

https://www.ser.nl/nl/actueel/Nieuws/toetsing-rie-certificatieschema

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2022-7977.html